Gemeenten in Nederland zijn inderdaad verplicht om bomen op openbaar terrein te onderhouden, vanwege hun wettelijke zorgplicht. Deze zorgplicht houdt in dat gemeenten regelmatig boomcontroles moeten uitvoeren en actie moeten ondernemen bij gevaarlijke situaties, zoals dode takken of instabiele bomen. De gemeente is verantwoordelijk voor het veilig houden van de openbare ruimte, maar heeft ook beleidsvrijheid in hoe en wanneer ze bomen snoeien. Als bewoner kun je overlast melden, maar de gemeente bepaalt uiteindelijk of ingrijpen noodzakelijk is op basis van veiligheid en beleid.
Is de gemeente verplicht bomen te snoeien?
Ja, gemeenten hebben een wettelijke zorgplicht voor bomen op openbaar terrein. Dit betekent dat ze verantwoordelijk zijn voor het veilig houden van deze bomen. Deze zorgplicht is vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek (artikel 6:162) en verplicht gemeenten om regelmatig boomcontroles uit te voeren.
De zorgplicht betekent echter niet dat gemeenten verplicht zijn om elke boom naar wens van bewoners te snoeien. Gemeenten moeten ingrijpen bij:
- Bomen die een gevaar vormen voor de openbare veiligheid
- Dode of zieke takken die kunnen vallen
- Bomen die het verkeer belemmeren
- Situaties waarin bomen schade kunnen veroorzaken aan eigendommen
De meeste gemeenten werken met een bomenbeleidsplan waarin staat hoe ze omgaan met het onderhoud van bomen. Ze hebben hierin een bepaalde mate van beleidsvrijheid, zolang ze maar voldoen aan hun zorgplicht om de veiligheid te waarborgen.
Wat zijn de regels voor het snoeien van gemeentelijke bomen?
Gemeenten volgen specifieke regels en richtlijnen bij het snoeien van bomen. Het snoeien vindt meestal plaats volgens een seizoensgebonden planning, waarbij de meeste snoeiwerken worden uitgevoerd in de herfst en winter als bomen in rust zijn. Tijdens het broedseizoen (meestal maart tot juli) is grootschalig snoeiwerk beperkt vanwege de Wet natuurbescherming.
Belangrijke regels die gemeenten volgen zijn:
- Beschermde boomsoorten en monumentale bomen genieten extra bescherming
- Snoeiwerk moet vakkundig gebeuren volgens de richtlijnen voor boomverzorging
- Er wordt rekening gehouden met de natuurlijke groeiwijze van de boom
- Noodsituaties vormen een uitzondering op seizoensgebonden regels
Gemeenten werken vaak met meerjarige onderhoudsplannen en voeren regelmatig boomveiligheidsinspecties uit. Hierbij worden bomen beoordeeld op gezondheid, stabiliteit en potentiële risico’s. Op basis van deze inspecties wordt bepaald welke bomen gesnoeid of eventueel verwijderd moeten worden.
Wat kun je doen als gemeentelijke bomen overlast veroorzaken?
Als je last hebt van gemeentelijke bomen, kun je verschillende stappen ondernemen. De eerste stap is altijd het indienen van een officiële melding bij de gemeente. Dit kan meestal via:
- Het online meldpunt op de gemeentewebsite
- Telefonisch contact met de gemeente
- Een brief aan de afdeling groenvoorziening
Beschrijf in je melding duidelijk wat de overlast precies is (bijvoorbeeld overhangende takken, vallende bladeren, schaduw of wortelopdruk). Voeg indien mogelijk foto’s toe en vermeld de exacte locatie van de boom.
Als de gemeente niet reageert of je verzoek afwijst, heb je nog deze mogelijkheden:
- Een officiële klacht indienen bij de gemeente
- Contact opnemen met de gemeenteraad
- In het uiterste geval juridisch advies inwinnen
Houd er rekening mee dat gemeenten een afweging maken tussen verschillende belangen. Overlast zoals vallende bladeren of bloesem wordt meestal niet als ernstig genoeg beschouwd voor ingrijpen, terwijl veiligheidsrisico’s wel prioriteit krijgen.
Wie is verantwoordelijk voor bomen op de erfgrens?
De verantwoordelijkheid voor bomen op of nabij de erfgrens kan complex zijn en hangt af van de exacte locatie van de boom. Hierbij gelden de volgende basisprincipes:
- Staat de boom volledig op gemeentegrond? Dan is de gemeente verantwoordelijk
- Staat de boom volledig op jouw perceel? Dan ben jij verantwoordelijk
- Staat de boom precies op de erfgrens? Dan delen jij en je buren de verantwoordelijkheid
- Staat de boom op de grens met gemeentegrond? Dan is er vaak sprake van gedeelde verantwoordelijkheid
Bij onduidelijkheid over de perceelgrenzen kun je het kadaster raadplegen. Voor bomen op de erfgrens met de gemeente is het verstandig om eerst contact op te nemen met de gemeente voordat je zelf actie onderneemt. Let op: voor het snoeien of kappen van bomen gelden vaak lokale verordeningen en mogelijk heb je een vergunning nodig.
Overhangende takken van gemeentebomen mag je in principe zelf snoeien tot aan de erfgrens, maar alleen als dit de gezondheid van de boom niet schaadt. Het is altijd beter om eerst met de gemeente te overleggen voordat je zelf gaat snoeien.
Conclusie: Zo zorg je voor de bomen in je omgeving
De zorg voor bomen in de openbare ruimte is een gedeelde verantwoordelijkheid. Hoewel de gemeente verplicht is om de veiligheid te waarborgen via hun zorgplicht, kun je als bewoner ook bijdragen aan een gezonde en veilige leefomgeving met bomen.
Enkele praktische tips:
- Houd problematische situaties met gemeentebomen in de gaten en meld deze tijdig
- Respecteer het belang van bomen voor de leefomgeving en biodiversiteit
- Overleg altijd met de gemeente voordat je zelf actie onderneemt bij grenssituaties
- Bij twijfel over de gezondheid van een boom, schakel een boomspecialist in
Voor bomen op je eigen terrein ben je zelf verantwoordelijk voor het onderhoud. Vakkundig snoeien en verzorgen is belangrijk voor de gezondheid en veiligheid van je bomen. Voor professionele boomverzorging in Almere en omgeving kun je terecht bij specialisten die weten hoe ze bomen op de juiste manier kunnen onderhouden en verzorgen, zodat je lang kunt genieten van deze waardevolle groene elementen in je tuin.